Renaissance kunst
Boeken over renaissance
Algemene informatie
Renaissance is Frans voor wedergeboorte. Aan het einde
van de 14e eeuw en gedurende de 15de eeuw werd door Italiaanse
humanisten het idee verspreid dat er een wedergeboorte van
de klassieke cultuur plaatsvond. Deze wedergeboorte volgde
volgens hun op de 'duistere middeleeuwen'. Hiermee bedoelden
ze de gehele periode na de val van het Romeinse rijk tot
de aanvang van de renaissance.
Deze periode werd door hun zwaar onderschat, zowel op cultureel
als intellectueel gebied. Het getuigt wel dat men in de
renaissance er bewust van was niet meer in de middeleeuwen
te leven. Het is voor het eerst dat de mens zich collectief
bewust is te leven in een ander tijdvak. De Renaissance
deelt men doorgaans in de vroege
renaissance (ca. 1400-1500, centrum Florence), hoge
renaissance (1500-1530 in Florence, Rome, Milaan) en
het Maniërisme (of late
renaissance) (1530-1600).
In Italië heeft de
Gotiek als bouwstijl tussen de Romaanse en Renaissance-bouwkunst
geen grote rol gespeeld. De Italiaanse gotische architectuur,
met haar palazzi, helder ingedeelde ruimten en rustige,
horizontale karakter, liep in feite al vooruit op de volgende
bouwstijl en wordt daarom niet ten onrechte 'proto-Renaissance'genoemd.
In de rijke en zelfbewuste stadstaten lag de macht niet
bij de kerk of een ridderlijke adel met abstracte idealen,
maar bij een burgerij en -als Italiaans unicum- een verburgerlijkte
adel met 'praktische' deugden als zuinigheid, vlijt en ambachtelijke
vaardigheden. In deze steden, die vooral door de handel
tot aanzien waren gekomen, hadden zich andere religieuze
opvattingen ontwikkeld: in plaats van te verlangen naar
een snel einde van het 'ellendige' aardse bestaan, zoals
karakteristiek was geweest voor de tijd van de Gotiek,
kreeg men nu oog voor de schoonheid en de harmonie van de
wereld.[7]
In de loop van de 14e eeuw ontstond het humanisme, dat
tot gevolg had dat op natuurwetenschappelijk gebied niet
langer de kerkelijke leerstellingen (dogma's) golden, maar
het verstand en de objectieve waarneming. Dit betekende
het einde voor eenheid van geloof en kennis die tot dan
toe bestaan had. Naast de priester fungeerde nu ook de burger
als cultuurdrager. De universiteiten maakten zich los van
de Kerk- het lange proces van seculadsering ('verwereldlijking'
van het leven) was in gang gezet. De Renaissance vormde
ook de basis voor talrijke andere ontwikkelingen die vaak
pas in latere eeuwen volledig tot wasdom kwamen: rationalisme,
democratie, mensenrechten, de moderne wetenschap en techniek
het bankwezen, het maken van zoveel mogelijk winst en ook
de opvatting dat bouwen een kunst is -al deze zaken zijn
zonder dit tijdperk ondenkbaar. Met de Renaissance eindigden
de Middeleeuwen en begon de Nieuwe Tijd. Oorspronkelijk
werd echter geenszins een 'ontheiliging' van het aardse
bestaan nagestreefd. Integendeel: men zag de wereld als
een goddelijke schepping, en om de harmonie hiervan beter
te kunnen doorgronden, besloot men de wetten van de natuur
te onderzoeken. Ook geloofde men dat harmonie en schoonheid
in de kunst tot stand kwamen door het volgen van vaste regels.
Dit leidde bijna automatisch tot een hernieuwde aandacht
voor de klassieke Griekse cultuur. De humanisten pleitten
toch al voor aansluiting bij de culturele tradities van
Italië. Men leerde Grieks en ook Latijn (de taal van het
oude Rome, die tot dan toe vrijwel volledig aan de geestelijken
voorbehouden was). Men zocht, vertaalde en bestudeerde antieke
geschriften, mat antieke ruïnes op en reconstrueerde ze,
groef beelden op en plaatste die weer.[7]
Florence was de bakermat van de Renaissance. De welvarende
en kritische republiek was door handel, nijverheid en geldverkeer
langzamerhand tot de belangrijkste stad van Europa uitgegroeid.
De pazzi, Medici en Pitti ondersteunden alle artistieke
initiatieven die het roemloze recente verleden achter zich
lieten en met verwijzingen naar de glorieuze tijd van de
klassieke oudheid meehielpen een geloof in de toekomst te
verspreiden. Belangrijke burgers lieten zich door humanisten
adviseren of verrichten zelf humanistische studies; de combinatie
magistraatgeleerde was zeer karakteristiek voor deze tijd.
Het verlangen naar een modern leven dat geïnspireerd was
op de rijke antieke beschaving leidde tot omvangrijke vernieuwingen
in de kunst. [7]
Boeken over renaissance
|
.jpg)
