Paolo Veronese

(Verona 1528-Venetië 1588)

Veronese’s oorspronkelijk naam is Paolo Caliari. Later is hij vernoemd naar de plaats waar hij is geboren en opgeleid; Verona. Zijn jeugdwerken zijn beïnvloed door Parmigianino en Giulio Romano. In zijn jonge jaren heeft hij zich toegelegd op fresco’s in villa’s en landhuizen. De woningen bevinden zich in de omgeving van Treviso en Vicenza. Vrolijke kleuren en een lichte, soms zelfs frivole toon, zijn niet ongewoon voor dergelijke fresco’s. In veel van zijn latere werken behoudt hij deze eigenschappen, zelfs wanneer het gewichtige religieuze thema’s betreft. Ondanks de lichtzinnige wijze waarop hij met religieuze thema’s is omgegaan schijnt hij toch een vrome katholiek geweest te zijn.

The Triumph of Mordecai
Veronese
Buy this Giclee Print at AllPosters.com

Het oeuvre van Paolo Veronese is zeer omvangrijk. Hij heeft zowel altaarstukken als mythologische voorstellingen en portretten geschilderd. Veel van zijn doeken en fresco’s zijn zeer groot.

Veronese is sinds 1553 een inwoner van Venetië. In deze stad is zijn oeuvre sterk door Titiaan beïnvloed. Tintoretto heeft in mindere mate invloed uitgeoefend op hem. Veronese heeft vele stedelijke opdrachten binnengehaald. Tot deze categorie behoren ook de plafondschilderingen voor het Dogenpaleis. De suggestieve lichtbehandeling en de meesterlijke perspectivische verkorten dragen ertoe bij het werk zeer illusionistisch oogt. De voorstelling van de muurschilderingen zijn doorgaans idyllische, mythologisch of allegorisch. Ze bieden een tegenwicht op de alledaagse realiteit.

The Rape of Europa
Veronese
Buy this Giclee Print at AllPosters.com

Rond 1560/61 heeft een verblijf in Rome gezorgd voor nieuwe impulsen. Zijn werk is toen harmonischer geworden en het koloriet zilverachtig. In zijn rijpe periode heeft hij vele feestgelagen geschilderd. Dergelijke voorstellingen bevatten elegante mensen in kostbare kleding. De omgeving is doorgaans bijzonder weelderig. Zeer bekend zijn de Bruiloft te Kana (1563, Louvre, Parijs) en Gastmaal in het huis van Levi (1573, Accademia, Venetië).

Veronese heeft veel invloed uitgeoefend op de Venetiaanse school. Vele generaties schilders zijn door hem beïnvloed, tot en met Tiepolo toe. Zijn werk liep vooruit op de schilderkunst van de barok en het Rococo.

De bruiloft te Kanaän, 1563, 669 x 990 cm., Louvre, Parijs

The Marriage Feast at Cana, c. 1562
Veronese
Buy this Giclee Print at AllPosters.com

Het staat vast dat minstens een aantal mensen op dit doek portretten van bekende tijdgenoten zijn. Don Alfonso d’Avalos is weergegeven als de bruidegom, Eleonore d’Austria als bruid (rechts). Andere bekende tijdgenoten zijn; Karel V, François I, Suleiman I en Mary van Engeland. De vrouw met tandenstoker in haar hand is de Marchesa de Pescara.

Het in wijn veranderde water is rechts op de voorgrond weergegeven. Christus en Maria zitten in het midden van de tafel. Onder hun, op de middenas, is een groep muzikanten weergegeven. Het kwartet bevat de portretten van vier Venetiaanse schilders. Titiaan speelt de bas. Deze oudere schilder geeft de toon aan. Bassano, een schilder van idyllische landelijke scènes, speelt fluit. Hijzelf en Tintoretto zijn afgebeeld met viola. Door de kunstenaars weer te geven als een kamermuziekensemble verwijst Veronese zowel naar de samenklank van de Venetiaanse schilderkunst als de onderlinge wedijver tussen de kunstenaars.

The Marriage Feast at Cana, Detail of Musicians and Dogs, c. 1562 (Detail)
Veronese
Buy this Giclee Print at AllPosters.com

Het gastmaal in het huis van Levi, 1573, doek, 5.56 x 12.8 meter, Accademia, Venetië

In een luxueuze loggia die gelijkenissen vertoont met de Libreria van Sansovino beeldt Veronese het Laatste avondmaal uit. In het schilderij trekken veel details de aandacht die niets met het thema te maken hebben. Meerdere elementen ontkrachten zelfs de verheven aard van het onderwerp. Het is dan ook niet vreemd dat Veronese naar aanleiding van dit werk voor de inquisitie gedaagd is. Hij moest verklaren waarom hij dwergen, Duitse huursoldaten, honden en een nar in het schilderij heeft afgebeeld. In zijn verdediging bepleitte hij dat het zijn opdracht was om een mooi geheel te creëren volgens eigen inzicht. Eveneens heeft hij aan gegeven dat schilders zich dezelfde vrijheden veroorloven als dichters en dwazen.

De titel van het schilderij is naar aanleiding van deze confrontatie veranderd in Het gastmaal in het huis van levi. Op deze wijze heeft Veronese voorkomen dat het schilderij moest worden aangepast.

Tip: Galleria dell Accademia heeft de grootste verzameling venetiaanse schilderkunst ter wereld.