Fra Angelico

(circa 1400 Fiesole-1455 Rome)

Vermoedelijk werd Fra Giovanni Angelico rond 1400 geboren in Fiesole, een paar kilometer buiten Florence. Zijn oorspronkelijke naam was Guido di Pietro. In 1417 werd hij lid van het Lucasgilde. Iets later gaf hij een welvarend bestaan als zelfstandig kunstenaar op om Dominicaner broeder  te worden (Fra komt van fratello, broeder). Hij kreeg de naam Giovanni toen hij rond 1420 monnik werd. Vervolgens schilderde hij vooral voor het dominicaner klooster te Fiesole, waarvan hij drie jaar prior was, en voor het dochterhuis in Florence (San Marco). Broeder Angelico vervaardigde uitsluitend religieus werk. Vasari beschreef hem als een serieus en devoot man.

Petrus de Martelaar, 1427-28, Museo di San Marco, Florence

Aanvankelijk schilderde Angelico in een conventionele middeleeuwse stijl. De duidelijke opbouw en de realistische weergave van ruimte getuigen van invloed van eigentijdse ontwikkelingen (de vroege renaissance). Zijn zoektocht naar een beeldtaal die contemplatie en devotie bij de monniken bevorderde leidde tot een volstrekt uniek oeuvre. Hij behield diverse aspecten van de kunst van de late gotiek. Daartoe behoren een lyrische toon en zijn devote menselijke figuren. De tedere, bescheiden en toegewijde menstypen vormen een contrast met de zelfverzekerde individuen die de kunst van de vroege renaissance bevolken.

Een sleutelwerk uit zijn vroege periode is Petrus de Martelaar , een klein altaarstuk uit 1427-1428. Dit is zijn oudste overgeleverde en gedocumenteerde werk. De datering van zijn werken is ingewikkeld aangezien slecht enkele documenten over Fra Angelico en zijn werk resteren. Veel zaken uit zijn artistieke loopbaan zijn dan ook onbekend. Van een moderne en eigenzinnige stijl is in ieder geval pas sprake na zijn dertigste levensjaar. Ontwikkelingen uit die tijd in de Florentijnse schilderkunst (Brunelleschi, Masaccio e.a.) hebben daaraan bijgedragen.

Maria boodschap, circa 1440, fresco, 187 x 157 cm., klooster van San Marco to Florence

De bewondering van hedendaagse kunstliefhebbers heeft Fra Angelico vooral te danken aan zijn frescocyclus in het klooster van San Marco te Florence. Dit klooster, waarin hij het grootste deel van zijn leven verbleef, werd van 1437 tot 1452 herbouwd. Fra Angelico en zijn assistenten hebben toen de muren van de cellen, de kruisgang, de kapittelzaal, de gang op de bovenverdieping en de refter van fresco's voorzien. Deze ongewoon sobere werken zijn geschilderd in ingehouden kleuren. Veel composities getuigen van zijn uitzonderlijke talent om met weinig middelen harmonische beelden te creëren.

De heilige Laurentius deelt aalmoezen uit aan de armen en de zieken, circa 1447-1450, fresco, privékapel van Nicolaas V, Vaticaanstad.

Aan het einde van zijn leven werd Angelico ontboden in het Vaticaan. Hij voorzag daar de privékapel van Nicolaas V en zijn studeervertrek van fresco's. Alleen de cyclus in de kapel, waarschijnlijk uitgevoerd tussen 1447 en 1450, is overgeleverd. Scènes uit de levens van de patroonheiligen Stefanus en Laurentius vormden het hoofdonderwerp. De fresco's, grotendeels uitgevoerd door assistenten, zijn anders van stijl dan de schilderingen in de San Marco te Florence. Ze ogen monumentaler en minder devoot. Uit de architectonische elementen op de achtergrond blijkt dat de antieke monumenten ter plaatse en de moderne Romeinse schilderstijl een grote impact hadden op Angelico.

Annunciation
Angelico, Fra
Buy posters at AllPosters.com