El Greco (ca. 1541-1614)
Domenikos Theotokopulos (ca. 1541-1614) werd geboren op Kreta, in een
tijd waarin dit onder de overzeese gebiedsdelen van de Venetiaanse republiek
viel. Hij werkte aanvankelijk op zijn geboorte-eiland, waar hij iconen
schilderde, in Venetie (mogelijk bij Titiaan),
alsook in Rome. De laatste zevenendertig jaar van zijn leven verbleef
hij in het Spaanse Toledo. Het was in Spanje dat hij de bijnaam El Greco
zou krijgen, 'De Griek'. Hij liet religieuze schilderijen, portretten,
mythologische werken en landschappen na: een omvangrijk oeuvre dat de
kunstenaar overigens maakte met hulp van diverse collega's en (in zijn
latere jaren) van zijn zoon Manuel Theotokopoulos. Iemand merkte eens
over El Greco's werk op: ' Alles wat hij goed deed, deed niemand beter,
en wat hij slecht deed, deed niemand slechter' [10]
View of Toledo, 1597
El Greco
Buy posters at AllPosters.com
Hij werd op Kreta geboren, toen Venetiaans grondgebied, en als jongeman
trok hij naar de dogenstad, waar hij iconen, waar hij iconen schilderde
in Byzanthijnse stijl voor de Griekse gemeenschap aldaar, maar al spoedig
onder de invloed van Titiaan, Tinteretto en
later Michelangelo raakte.
Toen hij tussen 1570 en 1572 Rome bezocht, was daar de contrareformatie
op haar hoogtepunt en alle religieuze kunst werd strikt beoordeeld volgens
de richtlijnen van het concilie van Trente: ieder beeldelement dat als
profaan, heidens of ketters kon worden opgevat, diende te worden uitgebannen.
Toen het laatste oordeel van Michelangelo
werd aangevallen en veroordeeld, zou El Greco hebben aangeboden als
vervanging iets 'deugdzamers en decenters' te schilderen - ongetwijfeld
een fabel, maar wel een die toont in welke richting zijn ambitie zich
bewoog: het scheppen van kunst die even indrukwekkend was als die van
Michelangelo, maar dan gezuiverd
van alle zinnelijkheid. [22]
El Greco wilde met zijn kunst religieuze ijver opwekken en de geest
verheffen boven de wereld van de dagelijkse zintuiglijke waarnemingen.
Maar terwijl bijvoorbeeld St. Teresa haar transcendentale ervaringen
visualiseerde in concrete beelden, vertaalde El Greco het fysieke in
een gloeiende spiritualiteit. [22]
|
