Claude-Nicolas Ledoux (1736-1806)

Claude-Nicolas Ledoux is één van de belangrijkste Europese architecten uit de tweede helft van de achttiende eeuw. Hij wordt gerekend tot het classicisme , meer specifiek tot het revolutionaire neo-classicisme. Deze vindingsrijke architect staat om het feit bekend dat hij zowel praktische vraagstukken als vormgevingsproblemen op een originele manier oploste.

Ledoux is in de leer gegaan bij een graveur, nadat hij met school moest stoppen omdat hij daarvoor niet over voldoende financiële middelen beschikte. Hij leert goed tekenen, iets waarvan hij later als architect dankbaar van kan profiteren. Zijn talent is opgemerkt door enkele aristocraten die hem financieel ondersteunden zodat hij een studie aan de Ecole d'Art kon volgen op 24-jarige leeftijd. Dit is de eerste kunstacademie in Frankrijk waar architectuur werd onderwezen. De architect Jacques-François Blondel had grote invloed op het architectuuronderwijs.

Ledoux is nooit in Italië geweest. Toch is hij sterk beïnvloed door de Italiaanse architectuur van de zestiende eeuw. Ook de stad Rome, de architectuur van Palladio en het maniërisme spraken hem bijzonder aan. Tussen 1769 en 1771 is hij in Engeland geweest. Deze reis heeft invloed gehad op zijn werk. In 1773 is hij benoemd tot architecte du Roi. Ledoux had goede banden met aristocratie. In 1790 kwam hem dat duur te staan; hij werd veroordeeld omdat hij de aristocratie had gesteund. In de gevangenis, waar een mogelijk executie dreigde schreef hij een boek over de architectuur. Dit boek is twee jaar voor zijn dood gepubliceerd. Na de Franse revolutie kreeg hij bijna geen opdrachten meer.

Ledoux bouwde zowel privé woningen als openbare gebouwen. Hij heeft onder andere hôtels gebouwd in Parijs. Zijn ontwerpen waren zeer geliefd en werden nagevolgd door andere architecten. In Parijs bouwde hij vanaf 1785 tot 1789 douanekantoren. Er zijn er jammer genoeg maar vier bewaard. Zijn naam is vooral verbonden aan Arc-en-Senans in de Franche-Comté (1775-1779).

Kenmerkend voor zijn architectuur is het gebruik van eenvoudige geometrische lichamen, zoals de cirkel, de bol, het vierkant en de kubus in combinatie met aan de oudheid ontleende elementen en theorieën. De geometrische basisstructuren zijn gewoonlijk voorzien van talrijke details. Deze details zijn eveneens gebaseerd op eenvoudige geometrische figuren. Ze zorgen ervoor dat de ontwerpen niet streng ogen en bewerkstelligen soms zelfs een decoratief resultaat. Een symboliserende en onderrichtende inslag is eveneens kenmerkend voor zijn werk. Het is overigens niet ongewoon dat neo-classicistische architecten via hun werk de maatschappij probeerde te beïnvloeden. In die tijd meent men nog dat reden en zin voor moraliteit overgebracht kan worden via architectuur. Men spreekt ook wel over 'architecture parlante', gebouwen die de mensen positief kunnen aansporen.